Geçtiğimiz hafta gündeme getirdiğimiz Delice-Çorum Hızlı Tran Projesi’nin ihalesi, ülke yeni bir yıla merhaba demeye hazırlanırken yapıldı. Kazananın da alt yüklenicinin de ihalenin öncesinde belli olduğu ilk ihale ertelense de kazanan pek değişmedi.
Yeni yıla girmemize sadece birkaç gün kala, 27 Aralık tarihinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı bir ihale düzenleyecekti. İhale, Delice-Çorum arasındaki 120 kilometrelik hızlı tren projesinin ihalesiydi. Üstelik ihale, yalnızca olağanüstü koşullarda (deprem, sel gibi doğal afetler) yapılması gereken 21/B usulü yapılıyordu. Burada davet edilenler ihaleye giriyor, çoğunlukla da kendi aralarında. önceden anlaşarak ihaleleri paylaşıyorlardı.
İhalenin yaklaşık bedeli 84 milyar liraydı. Yaklaşık iki buçuk milyar Euro’ya denk geliyordu. Acele biçimde yapılan bu ihalenin kazananları da kazananların atl yüklenicisi, yani taşeronu da belliydi. İhaleyi Simens-Gülermak-Çelikler Ortaklığı 85 milyarlık ihaleyi kazanacak, ihaleyi alan ortaklık, alt yüklenici olarak ise Sarıosmanoğlu İnşaat’ı tercih edecekti. Neyse ki duyurduğumuz ihale CHP’li Deniz Yavuzyılmaz ve gazeteci Fatih Altaylı’nın üstüne gitmesi ile ertelendi. Ertelendiği tarih ise 31 Aralık 2024 Salı günüydü. Zaten daha sonra Altaylı bu ihalenin neden aceleye getirildiğini açık açık toplumla paylaştı. Dileyenler Altaylı’nın Youtube kanalından videoya ulaşabilir.
ADRESE TESLİM EDİLDİ
31 Aralık Salı günü geldiğinde, ülkenin vatanadaşları derdi tasayı bir köşeye bırakarak bir günlük bile olsa eğleneceği bir güne, yeni yıla hazırlanırken ihale yapıldı. İhaleye iki ortaklık katıldı. Bu ortaklıklardan biri Yapı Merkez-YSE Ortaklığı, bir diğer ise REC İnşaat-Cengiz İnşaat ortaklığı oldu. Yapı Merkez-YSE ortaklığı ihaleyi 75.249.608.232 bedel ile kazandı. REC-Cengiz ortaklığı ise 84 milyar 500 milyon liralık bir teklif verdi. REC-Cengiz İnşaat’ın ihaleye öylesine teklif verdiği teklifin tutarından bile belliyken, üzerine gittiğimiz adrese teslim ihalenin öyle olmadığı kanıtlansın diye Yapı Merkez-YSE Ortaklığı küsuratlı teklif verdi ve ihaleyi aldı. Ama sonuç değişmedi, çünkü ilk ertelenen ihaledeki gibi yine adrese teslim bitti. Neden mi?
ŞİRKET FARKLI, KAZANAN AYNI
İlk ihaleyi kazanacağını duyduğumuz Çelikler ile YSE’nin ortaklık yapısına bakınca sorunun cevabını buluyoruz. İki şirketin de ortakları aynı. Çelikler’in ortakları arasında soyadlarını da verdikleri gibi Osman Çelik, Fadli Çelik, Hasan Çelik, Mehmet Çelik, Bilal Çelik ve Tahir Çelik yer alıyor. Bu şirketin ortakları Ticaret Sicil Gazetesi ve KAP’ta açık biçimde görülüyor. Dönüp YSE İnşaat’ın ortaklarına bakınca da aynı isimleri görüyoruz. Yani iki inşaat şirketinin ortakları aynı isimler. Ertelenen ihalede Çelik ailesinin ortağı olduğu Çelikler gitmiş, yerine YSE İnşaat gelmiş. Zaten iki şirket aynı zamanda Tekirdağ Muratlı Demiryolu Alt ve Üst Yapı İnşaatı’nı da birlikte yapıyor.
Geriye tek bir soru kalıyor: İhaleyi kazananlar, bakanın köylüsü olan ve eski AK Parti Trabzon İl Başkan Yardımcısı olan İsmail Keleş’in şirketi Sarıosmanoğlu İnşaat’ı taşeron olarak tercih edecekler mi?
PROJE NEDEN ÖZKAYNAK İLE YAPILIYOR?
Kırıkkale (Delice)-Çorum Demiryolu Projesi Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığı tarafından Yatırım Programına ilk defa 2023 yılında girdi. 15 Ocak 2024 tarihinde www.sbb.gov.tr’de yayınlanan 2024 yılı yatırım programında proje tutarı;
38.409.991.000 TL’si Dış Kredi olmak üzere
Toplam 46.476.090.000 proje tutarı ile yer aldı.
Yılın son üç ayına girilince ise işler bir anda değişti ve önce proje TCDD Genel Müdürlüğüne gönderildi sonra kredi kullanmadan öz kaynaklarla gerçekleştirilmesine karar verildi ve en son Proje Bedeli 46 milyar TL’den 85 milyar TL’ye çıkarıldı.
Son yıllardaki tüm demiryolu yapım işleri; çevreci projeler olmaları nedeniyle, uluslararası finans kuruluşlarının uygun koşullarla, uzun vadeli kredi vererek desteklediği projeler olarak hayata geçiriliyor. Yapım döneminde (ortalama 5 yıl) ödeme yapılmayan, borcun hizmete açılmasından sonra uzun vadede ödendiği bu metod Delice-Çorum Projesi için de geçerli olmasına rağmen 85 milyar TL olarak açıklanan Proje son dakikada özkaynak yöntemine dönüştürüldü. Böylece açıklanan yeni bedeli ve değiştirilen gerçekleştirme yöntemi ile bütçeye büyük kambur olarak doğacak bir proje oluyor.
BEDEL NEDEN ARTTI BELLİ DEĞİL
Yatırım programının yayınlandığı 2024 ocak ayında €uro kuru 32,8 TL iken ihalenin planlandığı aralık ayında ise 36 TL olmuştu. €uro kuru endeksli bir fiyat güncellemesi yapılacak olsa tutar 51 MİLYAR TL olacaktı.TÜFE Ocak ayından Aralık ayına %34 oranında değişti, Proje bedelinde bu oranda bir güncelleme yapılsa tutar 62 MİLYAR TL olurdu, 85 milyar TL olmazdı.
İşin özü, adrese teslim ihalenin nedeni de artışın sebebi de açıklanamıyor. Üstelik kredi yerine özkaynak ile yapılacak olması hiç mi hiç izah edilemiyor.
